Những năm gần đây, nhiều gia đình trên địa bàn tỉnh đã “đua nhau” mua lục bình gỗ để trưng trong nhà. Thú chơi này xuất phát từ quan niệm dân gian, trưng bình gỗ trong nhà sẽ đem lại sự bình an và may mắn. Một số gia đình có điều kiện kinh tế khá giả còn tìm mua những cặp lục bình lớn, làm bằng gỗ quý có trị giá lên tới hàng trăm triệu đồng.
Ở thị xã Gia Nghĩa, ai cũng biết ông Hoàng Xuân T, ở phường Nghĩa Thành có một cặp lục bình vô cùng quí giá, được làm từ gỗ thủy tùng có chiều cao tới 2m. Theo ước tính, cặp lục bình trên có trị giá hàng trăm triệu đồng. Còn ông Lê Văn V ở xã Quảng Thành (Gia Nghĩa) lại rất tự hào, vì mình sở hữu một cặp lục bình cao 1,8 m được làm từ gỗ cẩm lai có vân rất đẹp và lạ mắt. Tương tự, gia đình ông Hồ Văn H ở thị trấn Đắk Mil thì có một cặp lục bình làm từ gỗ cây bồ kết rừng cao tới 1,8 m và đường kính 60cm. Theo giới sành về thú chơi lục bình thì bồ kết rừng to để chế tác ra được lục bình rất hiếm và còn có tác dụng xua đuổi tà ma và đem lại sự yên bình cho gia chủ. Ngoài các loại lục bình làm từ các loại gỗ trên thì lục bình làm từ các loại gỗ hương, kte, sơn huyết, da báo… đều có giá trị cao và hiện nay không dễ kiếm. Vài năm trở lại đây, những loại lục bình có chiều cao từ 1,8 m trở lên ngày càng hiếm hoi vì việc khai thác gỗ bị nghiêm cấm. Thế nhưng, trên thực tế, nếu có nhiều tiền, người chơi vẫn có thể mua được những loại hàng “độc” mà gỗ được lấy từ đâu, không ai có thể biết được rõ nguồn gốc.
Gần đây, phong trào chơi lục bình gỗ lại rộ lên. Thế nhưng có những người mua lục bình về để trưng nhưng thực tình cũng không biết để làm gì. Anh Nguyễn Văn H ở thôn Tân Tiến, xã Quảng Thành (Gia Nghĩa) tâm sự: “Thấy nhiều người ở thôn trưng lục bình gỗ ở phòng khách nên tôi cũng dành tiền mua. Quả thực, tôi cũng không hiểu rõ lắm về việc trưng lục bình. Cặp lục bình này làm từ gỗ sao, tôi cũng phải bỏ ra 15 triệu mới có được”. Có cầu ắt có cung, vài năm trở lại đây, các xưởng tiện lục bình gỗ “mọc” lên rất nhiều và một số xưởng đã trở nên nổi tiếng như ông K ở thị trấn Đắk Mil, ông V ở thị trấn Kiến Đức, ông T ở thị xã Gia Nghĩa… Không có gỗ quí, các xưởng gỗ nhập về đủ các loại gỗ để phục vụ “thượng đế”. Theo ông Trung, một chủ xưởng ở phường Nghĩa Thành (Gia Nghĩa) thì lúc nào xưởng của ông cũng có 5 thợ nhưng không làm hết việc bởi gần đây có rất nhiều người chơi lục bình. Ông Trung cũng cho biết: “Xưởng tôi chỉ nhập gỗ hợp pháp không có gỗ quý nên chỉ tiện những cặp lục bình cao tới 1,6 m là cùng. Tuy chất liệu gỗ thường nhưng việc xử lý tốt nên các cặp lục bình trông khá đẹp. Vài tháng nay, xưởng cũng hết gỗ nên chỉ tiện những loại nhỏ và thường là tiện gỗ do khách đem lại”. Được biết, không chỉ xưởng ông H mà hiện nay do các loại gỗ có đường kính thân lớn rất hiếm nên dân chơi lục bình đang có xu hướng sưu tập các loại lục bình có kích thước nhỏ từ 20 đến 25 cm, chiều cao 1,2m. Đối với lục bình loại nhỏ này, mặt hàng được ưa chuộng nhất là gỗ da báo và sơn huyết, loại nhỏ từ 20 đến 25 cm cũng có giá tới cả triệu đồng. Đối với các loại lục bình hạng trung cao từ 1,2 đến 1,6 m thì thời gian gần đây, nhiều người dùng gỗ muồng để tiện khiến cho loại cây gỗ vốn chỉ được trồng để chắn gió ở các vườn cà phê, tiêu… lên ngôi.
Theo ước tính, số lượng gỗ dùng để làm lục bình trên địa bàn tỉnh ta từ trước đến nay có tới cả hàng ngàn m3, bởi để có thể lấy gỗ tiện lục bình có khi cả cây chỉ lấy được một đoạn gốc. Thú chơi này vô tình đã tiếp tay cho lâm tặc và khiến cho nhiều diện tích rừng trên địa bàn ngày càng bị thu hẹp. Theo cơ quan chức năng, ngoài số lục bình còn lại trong các gia đình thì số lượng lục bình từ các xưởng chuyển đi các tỉnh khác trong cả nước không phải là con số ít. Mới đây, tại địa bàn xã Quảng Thành (Gia Nghĩa) còn xảy ra tình trạng trộm cắp cây muồng để làm lục bình. Chị Hoàng Thị H ở Phường Nghĩa Thành (Gia Nghĩa) cho biết: “Tôi có một hàng cây muồng chắn gió, thân có đường kính tới 60cm trồng trên rẫy cà phê để chắn gió. Chỉ có một ngày, tôi không ra rẫy trông nom mà cây muồng đã bị kẻ trộm đốn hạ mất”. Cuối năm 2011, tại xã Quảng Khê (Đắk Glong) đã xảy ra một cái chết đau lòng của một cháu bé 2 tuổi liên quan đến lục bình gỗ. Đó là khi chơi gần lục bình cháu đã bị chiếc lục bình gỗ nặng hàng tạ đè vào dẫn đến tử vong.
Thú chơi lục bình gỗ không có gì đáng chê trách. Tuy nhiên, mọi người cũng nên lưu ý, kẻo gây ra những hệ quả không tốt cho xã hội.
